Οι αυτοδίδακτοι μουσικοί είναι συνήθως άνθρωποι που αγαπούν βαθιά τη μουσική και αφιερώνουν τον ελεύθερο χρόνο τους στην προσπάθεια να μάθουν να παίζουν. Χρησιμοποιώντας tutorials που κυκλοφορούν στο διαδίκτυο και απλ΄ές παρτιτούρες ή δύσκολες που δεν μπορούν εύκολα να διαχειριστούν, αφιερώνουν πολύ χρόνο στην έρευνα για να αποκτήσουν τις γνώσεις που χρειάζονται για να προχωρήσουν στην εξέλιξη των μουσικών τους ικανοτήτων.
Οι περισσότεροι είχαν κάνει κάποια μαθη΄ματα μουσικής σε μικρή ηλικία ή επιθυμούσαν να κάνουν αλλά οι γονείς θεωρούσαν τη μουσική περιττό έξοδο ή ένα έξοδο που δεν μπορούσαν να υποστηρίξουν λόγω οικονομικών προβλημάτων. Έτσι αντίστοιχα ο ενήλικας μαθητής θεωρεί ότι τα μαθήματα έχουν μια οικονομική δαπάνη που πρέπει να αποφύγουν, ενώ άλλα έξοδα μπαίνουν σε προτεραιότητα, ακόμη και όταν δεν υπάρχει οικονομικό πρόβλημα.
Επίσης υπερτερεί η ιδέα πως όταν μαθαίνεις μόνος σου, μαθαίνεις “στο χρόνο σου” χωρίς την πίεση να είσαι συνεπής, μια πίεση που ενδεχομένως υπάρχει όταν παρακολουθεί δάσκαλος την πρόοδό σου. Σε σπάνιες περιπτώσεις οι αυτοδίδακτοι ενδιαφέρονται να μάθουν να παίζουν κλασική μουσική. Συνήθως ενδιαφέρονται να μάθουν να παίζουν αγαπημένα τους τραγούδια.
Έτσι, τα tutorials με τα φωτεινά λαμπάκια που αναβοσβήνουν σε κάθε νότα εξυπηρετούν πολύ καθώς μπορούν να παρακολουθήσουν νότα – νότα τι θα παίξουν, ακόμα και αν δεν ξέρουν να διαβάζουν νότες. Το πρόβλημα με τα tutorials αυτά είναι πως θεωρούν δεδομένη την τεχνική κατάρτιση. Στα tutorials αυτά βλέπουμε τα χέρια από πάνω προς τα κάτω και συνήθως βλέπουμε μόνο τα δάχτυλα, ενώ η προσοχή εστιάζεται στα χρώματα που πέφτουν σε κάθε νότα. Η ομορφιά του ήχου, η καλή λήψη βιντεοσκόπησης και τα φωτεινά χρώματα είναι σίγουρα εμψυχωτικά, διασκεδαστικά και μαγνητίζουν το μάτι και τη σκέψη του ενδιαφερόμενου.
Στα 32 χρόνια εμπειρίας μου στη διδασκαλία πιάνου, ελάχιστοι συγκριτικά είναι οι μαθητές αυτοί που ως αυτοδίδακτοι αποφάσισαν να ξεκινήσουν μαθήματα. Η προσαρμογή πάντοτε είναι δύσκολη γιατί έχουν συνηθίσει να προσεγγίζουν πολύ διαφορετικά το αντικείμενο σε σχέση με αυτό που πραγματικά είναι.
Η αιτία που ωθεί τελικά τον αυτοδίδακτο να ξεκινήσει μαθήματα είναι το τέλμα στο οποίο καταλήγει λόγω κακής τεχνικής. Όταν τα χέρια κινούνται λάθος στο πιάνο, ο μουσικός μπορεί να φτάσει μέχρι ένα επίπεδο δυσκολίας (πολύ χαμηλό σε σχέση με αυτό που έχει ονειρευτεί).
Συνηθισμένα προβλήματα που δεν μπορεί να ξεπεράσει:
- Αδυναμία να παίξει γρήγορες χρονικές αξίες στο πιάνο
- Σκληρός ήχος
- Συνεχόμενα λάθη
- Δυσκολία συνδυασμού χεριών
Εάν δεν έχει μάθει να διαβάζει νότες, η απομνημόνευση είναι πολύ δύσκολη από ένα σημείο κι έπειτα.
Σε πολλές περιπτώσεις παρουσιάζονται πόνοι στις αρθρώσεις, πόνοι στα χέρια, στους καρπούς και σε λιγότερες περιπτώσεις τενοντίτιδες (γιατί συνήθως οι αυτοδίδακτοι δεν μελετάνε πολλές ώρες)
Συνηθισμένες λανθασμένες τοποθετήσεις χεριών:
Ο καρπός είναι πολύ χαμηλά, τα δάχτυλα λυγίζουν πολύ έντονα καθ’ όλη τη διάρκεια μελέτης. Αυτό δημιουργεί εντάσεις τόσο στους καρπούς, όσο και σε όλο το χέρι συνολικά.
Ως αποτέλεσμα, ακόμη και αν παιχτούν λίγα μέτρα σωστά, από ένα σημείο κι έπειτα το τραγούδι θα αρχίσει να «κομπιάζει»
Ο καρπός πολύ ψηλότερα από τα πλήκτρα με το πάνω μέρος της παλάμης «πατημένο» προς τα κάτω. Αυτή η τοποθέτηση σε μικρότερες ηλικίες μπορεί μέχρι και να παραμορφώσει το χέρι. Η ταχύτητα δεν είναι εφικτή.
Η οδηγία “παίζουμε με τα μαξιλαράκια των δακτύλων” φτάνει σε μια υπερβολή όπου ο αυτοδίδακτος παίζει σχεδόν με τα νύχια. Έτσι χάνεται η ελαστικότητα των συνδέσμων των δακτύλων.
Η πρώτη δυσκολία που εμφανίζεται είναι η αδυναμία να προσεγγίσει κάποιος τις μαύρες νότες των πλήκτρων. Ο ήχος που παράγει είναι σκληρός, ακόμη και όταν μιλάμε για ένα απλό αρμόνιο με ευαισθησία πλήκτρων. Αλλά αυτό είναι ένα πρόβλημα που δεν το εντοπίζει ο αυτοδίδακτος γιατί δεν έχει μάθει να ακούει τον ήχο του. Περισσότερο εστιάζει στο να “βγάλει τις νότες”. Αλλά η μουσική δεν είναι οι νότες που πατάμε. Είναι ο ήχος που παράγουμε. Και ενώ ο ήχος είναι που ελκύει τον ενδιαφερόμενο να μάθει πιάνο, τελικά είναι αυτό στο οποίο δίνει τη λιγότερη σημασία.
Δάχτυλα που πετάνε. Σε αυτή την περίπτωση ο αυτοδίδακτος αισθάνεται ότι ανά πάσα στιγμή μπορεί να παίξει λάθος νότα. Τα λάθη είναι πολύ συχνά και όταν διορθώνει ένα, εμφανίζεται ένα άλλο στη συνέχεια.
Γιατί προκύπτουν όλα αυτά τα προβλήματα;
Κατά τη διάρκεια της μελέτης, όταν υπάρχει ένταση σε σημεία του σώματος, ο εγκέφαλος προσπαθεί να λύσει τις μυικές εντάσεις και δεν μπορεί ταυτόχρονα να στείλει πληροφορίες ανάγνωσης παρτιτούρας ή εντολή για κίνηση των δακτύλων. Δημιουργείται σύγχυση στις εντολές που πρέπει να ακολουθήσει κι έτσι ξεκινάει μια σειρά από “λάθη” που ο αυτοδίδακτος τα εκλαμβάνει ως δική του αδυναμία να θυμηθεί τι έπρεπε να παίξει. Πιστεύει πως με την επανάληψη θα το μάθει σωστά. Πράγμα βέβαια που δεν συμβαίνει. Τα λάθη θα ξεπηδάνε συνέχεια σε τυχαία σημεία και έτσι το αποτέλεσμα δεν θα είναι ποτέ ικανοποιητικό.
Η αγάπη και το μεράκι που έχουν οι αυτοδίδακτοι για τη μουσική, το πείσμα που διαθέτουν και η θετική τους διάθεση να μάθουν, πολλές φορές ξεπερνά αυτή των μαθητών που ξεκίνησαν να μελετάνε σωστά με τη συμβολή δασκάλου τη μουσική.
Σε όσους προσπαθούν να μάθουν πιάνο στον ελεύθερο χρόνο τους χωρίς καθοδήγηση προτείνω να σκεφτούν λίγο διαφορετικά και να αποφασίσουν να ξεκινήσουν μαθήματα ώστε να λύσουν τα τεχνικά τους προβλήματα και να καλύψουν τα κενά που ενδεχομένως έχουν στις θεωρητικές τους γνώσεις.
- Η εκμάθηση πιάνου για να μάθεις να παίζεις τα αγαπημένα σου τραγούδια δεν απαιτεί σπουδές ατελείωτων χρόνων.
- Η παρουσία δασκάλου στους ενήλικες δεν εμπεριέχει την αυστηρότητα που έχεις σαν εικόνα από τα παιδικά σου χρόνια.
- Ο δάσκαλος είναι σύμβουλος και καθοδηγητής. Παρακολουθεί την εξέλιξή σου αφού πρώτα τον έχεις ενημερώσει πόσο χρόνο μπορείς να διαθέσεις, ώστε να έχεις και την αντίστοιχη ύλη για να προλαβαίνεις να μελετήσεις. Σε καθοδηγεί, διορθώνει την τεχνική σου και έτσι μπορείς να πετύχεις το στόχο σου, πράγμα που πιθανό είναι, μόνος σου να μην το καταφέρεις ποτέ.
- Η μετάβαση από αυτοδίδακτος σε μαθητής είναι πιθανό να σε ξαφνιάσει ευχάριστα καθώς θα λύνονται απορίες σου σε κάθε μάθημα και θα αισθάνεσαι μία ανακούφιση στον διαφορετικό τρόπο που θα προσεγγίσεις τη μουσική.
- Μπορείς να κάνεις μαθήματα για όποιο είδος μουσικής θέλεις να μάθεις να παίζεις. Έχουν περάσει οι εποχές που για να μάθεις να παίζεις πιάνο έπρεπε να ξεκινήσεις κλασικό ξεκινώντας από την Προκαταρκτική για να φτάσεις δέκα χρόνια αργότερα σε ανώτερες τάξεις. Δεν είναι αυτό το ζητούμενό σου, επομένως θα αναζητήσεις ένα δάσκαλο να σε διδάξει σύγχρονη μουσική για να σου λύσει απορίες πάνω στο υλικό που εσύ ασχολείσαι.
- Το διαδίκτυο σου δίνει την άνεση να παρακολουθείς μαθήματα online εάν δεν έχεις χρόνο ή διάθεση να μετακινείσαι για να κάνεις μάθημα. Τα online μαθήματα έχουν το πλεονέκτημα της βιντεοσκόπησης αποσπασμάτων του μαθήματος (όπως τεχνικές τοποθετήσεις, διορθώσεις, δύσκολα μέρη που δεν θα θυμάσαι πως να μελετήσεις μετά το μάθημα).
Το πιάνο (είτε κανονικό είτε ηλεκτρικό) είναι ένα υπέροχο όργανο.
Διέθεσε το χρόνο σου σωστά για να μπορέσεις να πραγματοποιήσεις την επιθυμία σου, η μουσική να γίνει ένα αγαπημένο χόμπι.